‘Wat kunstmatige intelligentie precies is, is eigenlijk niet zo duidelijk. Het is niet eens duidelijk wat gewone intelligentie is. Ik hou het op slimheid: goed kunnen denken. Intelligente mensen kunnen goed denken. Kunstmatige intelligentie is dan ongeveer hetzelfde als “computer-slimheid”.’ Bas Haring Sinds enkele weken staan de technologieblogs en de populairwetenschappelijke magazines vol met artikelen over de chatbox Chat-GPT, het taalmodel ontwikkeld door OpenAI. OpenAI is het onderzoekslaboratorium voor kunstmatige intelligentie dat in 2015 door o.a Elon Musk en Peter Thiel werd opgericht. Na de beeldgeneratoren zoals Dall-E, is er nu dus een chatprogramma waarmee je in natuurlijke taal kunt converseren. Zowat alle recensies zijn enthousiast over de indrukwekkende resultaten. Het programma wordt overigens gratis aangeboden, dus wie wil, kan er mee experimenteren. Kijk op https://openai.com/blog/chatgpt/, je hebt er helemaal geen technische vaardigheden voor nodig! Zelf ben ik er ook behoorlijk van onder de indruk. De tentoonstelling BrAInpower in Boerhaave museum in Leiden komt daarom precies op het juiste moment en is uiterst actueel. We gebruiken allemaal – misschien zonder het te beseffen – dagelijks A.I., wanneer we onze route uitstippelen, informatie opzoeken via google, een tekst laten vertalen, een koopsuggestie op Amazon bekijken of een kijksuggestie van Netflix krijgen. A.I. houdt bovendien de belofte in van zelfrijdende auto’s, vroege kankerdiagnoses en de ontwikkeling van nieuwe medicamenten en materialen. Anderzijds is er het jobverlies en zijn er de deepfakes, de discriminerende algoritmen, de alsmaar uitdijende surveillancemogelijkheden en de daarbij horende aantasting van onze privacy. Wetenschappers, filosofen en consumentenverenigingen roepen daarom op tot een grondige reflectie over het gebruik van kunstmatige intelligentie. Mogen er killer robots gebouwd worden? Wie is er eigenaar van jouw data? Wie is verantwoordelijk als een zelfrijdende auto een ongeluk veroorzaakt? Welke beslissingen besteden we uit aan algoritmes? De Europese Commissie werkt aan een nieuwe AI-Verordening voor de regulering van A.I. Universiteiten richten cursussen AI en Ethiek in. Zo doceert Bas Haring vanaf januari een dergelijke cursus in Leiden. Bas Haring is de gastcurator van BrAInpower. In oktober kwam zijn boek Kunstmatige Intelligentie is niet eng uit, waarin hij A.I. aan kinderen uitlegt.
Het campagnebeeld en de vormgeving van brAInpower werden trouwens met behulp van A.I. ontworpen. De tentoonstelling opent met een historisch overzicht, van telraam over de eerste computers tot de huidige machine learning. Alan Turing, de grondlegger van A.I., stelde al in 1950 de vraag: Kunnen machines denken? Turing heet de bezoekers welkom in een deepfake video. Voor de specialisten en de fans van Turing wordt er originele briefwisseling van hem getoond in bruikleen van King’s College in Cambridge. Wellicht moet niemand meer overtuigd worden van het potentieel dat A.I. heeft. Medische beeldherkenning, zorgrobots, A.I. om posttraumatische stressstoornis te verwerken, het aansturen van industriële robotten, … komt in het Boerhaave museum allemaal uitgebreid aan bod. Verder gaat de tentoonstelling na of creatief denken in het bereik van computers ligt. De doorbraak die A.I. - eigenlijk Machine Learning - vandaag meemaakt is te danken aan de alsmaar krachtigere computers en de enorme databanken, de technologische concepten bestaan daarentegen al een halve eeuw. In veel wetenschappelijke en technologische kringen ziet men de computer nog steeds als een artefact, niet als een zelfbewuste, denkende entiteit. Algoritmes beseffen niets en kennen geen betekenis toe aan de gegevens. Lange tijd werd dan ook geopperd dat creativiteit niet kan geprogrammeerd worden en een typisch menselijke eigenschap is, die het menselijke intellect onderscheidt van het kunstmatige intellect. Maar nu zijn er recente ontwikkelingen in machine learning zoals DeepBach, een neuraal netwerk dat koralen in de stijl van Bach componeert. De Next Rembrandt schildert dan weer in de trant van Rembrandt en DreamArt genereert psychedelische droombeelden. De tentoonstelling was al samengesteld voor de lancering van GPTChat. Wel wordt in het historisch overzicht verwezen naar Eliza, een primitieve chatbox van Joseph Weizenbaum uit 1964, dat de illusie wekte de gebruikers te begrijpen. Wanneer je een gespreksessie met Eliza naast een chat met GPTChat legt, wordt duidelijk wat een enorme vooruitgang geboekt werd. Na al die succesverhalen wordt het tijd om stil te staan bij de schaduwkanten, kan immers niet elke technologie ten goede maar ook ten kwade worden gebruikt? Via voice-cloning wordt de stem van je kind nagebootst en lichten bedriegers je via de telefoon op; een HR-algoritme selecteerde voor Amazon op een discriminerende wijze sollicitanten; in de VS berekenen algoritmes een risicoscore verdachten en blijken daarbij zwarten te benadelen. In Nederland was er de beruchte Toeslagenaffaire - de eerste keer dat een algoritme een regering ten val bracht! - dat veroorzaakt werd door discriminerende algoritmes van de Nederlandse Belastingdienst. Tot slot wordt er een blik op de toekomst geworpen. Elon Musk en Stephen Hawking waarschuwden voor algoritmes die op een dag de macht zouden overnemen. Voor Elon Musk vormt A.I. de grootste existentiële bedreiging van de mens en Stephen Hawking vreesde dat AI zelfs het einde van het menselijke ras zou kunnen betekenen. Maar gastcurator Bas Haring blijft “optimistisch nieuwsgierig”. Hij verwacht een hybride vorm van intelligentie waarbij mens en AI samenwerken. Dat is trouwens ook de opvatting van Gary Kasparov, die in 1997 van IBM’s Deep Blue verloor, daarmee de eerste wereldkampioen schaken was die van een computer verloor en sindsdien zich in het samenwerken van mens en machine verdiept Deze boeiende tentoonstelling is nog tot 5 maart 2023 te bezoeken. Meer info: rijksmuseumboerhave.nl Fank Beckers
0 Opmerkingen
Laat een antwoord achter. |