De Duitse film van 1912 tot 1932

​In het Museum voor Schone Kunsten in Brussel loopt de boeiende tentoonstelling Berlijn 1912 – 1932. Heel Europa en zeker Duitsland beleefde toen turbulente tijden. Het waren twee bewogen decennia, beginnend in de eerste wereldoorlog en eindigend met de opkomst van het nazisme, een periode vol oorlog, revoluties, economische crises en politieke instabiliteit. Ook de kunstwereld was in volle beweging. De tentoonstelling start in de eerste ruimte met avant-garde kunst. Dan volgt een ruimte gewijd aan het dadaïsme en daarna volgt het expressionisme. Er hangen heel wat werken die later door de Nazi’s tot Entartete Kunst verketterd werden. De fotoreportage in Out of this World beperkt zich echter tot de Duitse cinema van die tijd. 

Collage Die Sinfonie der Großstadt

Europese filmhoofdstad

In de jaren twintig gold Berlijn als de filmhoofdstad van Europa. Op de tentoonstelling worden er tal van filmfragmenten getoond en hangen er heel wat filmposters. Het expressionisme vond zijn weg naar de bioscopen in films als Das Cabinet des Dr. Caligari uit 1920 van Robert Wiene. Liefhebbers van SF en horror ontdekken originele affiches van Metropolis (Fritz Lang, 1927), Nosferatu (F.W. Murnau, 1922), en Der Golem, wie er in die Welt kam, (Paul Wegener, 1920) . Van al deze films worden er filmfragmenten getoond. Bovendien kan je fragmenten van filmklassiekers als de experimentele documentaire Berlin – Die Sinfonie der Großstadt (Walther Ruttmann, 1927) en Der Blaue Engel (Josef von Sternberg, 1930) zien.

Iedere burger rentenier

Daarnaast is er De Bankroet Jazz. Deze film wordt als de eerste Dadaïstische film beschouwd. Na de eerste wereldoorlog verovert jazz het grote publiek. Dit leidt tot een dadaïstische revolutie. Onder het motto 'Iedere burger rentenier' krijgt iedereen gratis schatkistbonnen, wat uiteindelijk uitmondt in het bankroet .Het script werd in 1920 door de Vlaamse dichter Paul van Ostaijen in Berlijn geschreven. Omwille zijn Vlaams activisme was hij naar Duitsland gevlucht. In 2009 verfilmden Leo van Maaren en Frank Herrebout het verhaal. De film wordt in zijn totaliteit getoond en oogt als een stomme film uit de oude doos: zwart/wit, niet gesproken, met tussentitels en begeleid door een jazzscore. De beelden zijn overigens een collage van oude filmfragmenten uit het Nederlands Filmmuseum.

​BERLIJN 1912 - 1932
Tot 27 januari 2019
Museum voor Schone Kunsten, Brussel
www.fine-arts-museum.be/nl/tentoonstellingen/berlin