Filmhistoricus over het Zevende Spoor

Op dinsdag 3 april 2018 opende het Brussels Internationaal Festival van de Fantastische Film, beter bekend als het BIFFF, in het Paleis voor Schone Kunsten met de spokenprent Ghostland van Pascal Laugier. Het BIFFF is de jaarlijkse hoogmis voor de liefhebbers van sciencefiction, fantasy en huiver.
Geen festival zonder prijzen: het BIFFF organiseert meerdere competities. De beste film van het festival wint de Gouden Raaf. Ook is er de competitie het Zevende Spoor. Hierover kan Pascal Vandelanoitte. Hij zetelt in de jury van deze competitie. Pascal Vandelanoitte geeft les filmgeschiedenis aan het LUCA in Brussel en Genk.

---

Kan je iets meer vertellen over het Zevende Spoor: wat voor films worden hier getoond?
‘In het Zevende Spoor worden in principe auteursfilms getoond – met andere woorden: films die buiten het grote Hollywoodcircuit vallen, en dikwijls een ander soort verhaal en stijl hanteren als de doorsneefilm. Films die dus creatief omgaan met het medium.’

Het BIFFF is een genrefestival. Wat trekt je aan in dit genre?
‘De fantasy en de huiver laat ik eerlijk gezegd meestal links liggen, dat zijn genres die me weinig boeien. Een goede sciencefiction is echter altijd welkom. Een goede film op het grote scherm brengt je altijd even “ergens anders”, en bij sciencefiction mag je zelfs dikwijls ook de aarde even loslaten. Sciencefiction haalt een deel van haar aantrekkingskracht ook uit het feit dat ze een fictieve blik in de toekomst bieden, terwijl men dat meer of minder op wetenschappelijke elementen baseert.’

Genrefilms – en al zeker sciencefiction, fantasy en horror – hebben geen al te goede naam bij filmcritici. Wat denkt de filmhistoricus hiervan?
‘Als filmhistoricus speelt de vraag of je een film goed vindt of niet minder een rol. Ieder genre biedt elementen die iets vertellen over bijvoorbeeld de productiecontext, de maatschappelijke linken, of de invloed van andere films. In sciencefiction zie je dat actuele films een veel pessimistischer beeld van het leven op aarde schetsen dan 50 jaar geleden. Toen had sciencefiction het dikwijls over de oneindige ontdekkings- en expansiedrang van de mens. Nu zal sciencefiction veel sneller gekaderd worden in een doembeeld, waarbij we de ruimte moeten opzoeken omdat de mens het leven op aarde om zeep geholpen heeft.’

Welke sciencefictionfilms zou je aanraden als kennismaking?
‘De allerbeste sciencefiction aller tijden is zonder enige twijfel 2001 A Space Odyssey van Stanley Kubrick. Die film – dit jaar trouwens 50 jaar oud – is nog altijd een visueel meesterwerk, een narratief raadsel en een auditief genot. Op alle vlakken een grand cru. Er staat ook geen leeftijd op, zelfs de special effects – allemaal analoog natuurlijk in 1968 – zijn vandaag nog verbluffend. Het is een film die boeiend blijft én een raadsel blijft, zelfs na herhaaldelijk kijken.’

De Mexicaanse regisseur Guillermo del Toro is dit jaar eregast op het BIFFF. Hij behaalde dit jaar de Oscar voor de Beste Film met The Shape of Water. Wat heeft de Academy overtuigd om dit jaar voor het eerst de Oscar voor Beste Film aan een sciencefictionfilm te geven?
‘Ik ben een beetje verbaasd dat het pas de eerste sciencefictionfilm is die een Oscar krijgt, maar als ik de lijst bekijk, lijkt het te kloppen. In het geval van The Shape of Water liggen de redenen voor de hand: het is een héél softe film voor sciencefiction, er staat een romantisch verhaal centraal, en de film biedt een happy end. Het is een schattige film, goed gemaakt, maar als je een boeiende recente sciencefiction wil zien, zou ik toch eerder Arrival van Denis Villeneuve aanraden.’
 Welke films op het BIFFF mogen we dit jaar zeker niet missen?
‘Typisch aan een festival is dat je eigenlijk pas achteraf weet wat je niet mocht missen. Op een filmfestival moet je zelden op de grote namen afgaan, maar op zoek gaan naar verrassingen. Ik zal je achteraf weten zeggen of je iets gemist hebt of niet.’

 Het BIFFF loopt nog tot 15 april. Het programma staat online op www.bifff.net