OOTW sprak met Lenno Vranken

Lenno Vranken is een Vlaamse auteur die houdt van fantasy, horror en sprookjes. Hij debuteerde op vijftienjarige leeftijd met De wereld achter de spiegel – De jongen, het eerste boek in een reeks fantastische jeugdromans, die ondertussen vijf delen telt. In februari 2024 verschijnt bij uitgeverij Phoenix de verhalenbundel Wisselkind, zijn debuut voor volwassenen.
 
OOTW: Lenno, binnenkort verschijnt Wisselkind. Gaat het om elf compleet nieuwe verhalen of zitten er verhalen bij die je al een hele tijd geleden schreef? Hoelang schrijf je al korte verhalen? Wat kan je ons vertellen over het eerste korte verhaal dat je ooit schreef?
Lenno: In feite ben ik al heel mijn leven bezig met het bewerken van klassieke sprookjesverhalen. Sprookjes (of korte verhalen) zijn een fantastische manier om te oefenen met schrijven. Terwijl ik dus bezig was met het schrijven van mijn DWADS (De Wereld Achter De Spiegel) serie, schreef ik ook ter oefening een paar verhalen. Pas zeven jaar geleden begon ik het idee te krijgen om deze verhalen te bundelen in een eigen sprookjesboek. Dit idee bracht mij zoveel enthousiasme, dat ik er uiteindelijk met enorm veel liefde aan heb gewerkt. In die zeven jaar zijn er veel verhalen geschrapt, maar ook bijgekomen. Zo schreef ik zeer last-minute nog een bonusverhaal voor het boek, getiteld: ‘Sprakeloos’.
Het eerste korte verhaal dat ik ooit schreef is uiteindelijk niet in Wisselkind terechtgekomen. Ik schreef het toen ik ongeveer zes jaar oud was, en een erg nare droom had gehad. Deze nachtmerrie was zo eng dat ik er met niemand over durfde te praten. Ik had het gevoel dat door erover te praten, de droom werkelijkheid zou kunnen worden. Daarom schreef ik alles op dat ik mij nog herinnerde, en besefte naderhand dat dit een erg spannend griezelverhaal zou zijn. Dus bewerkte ik mijn nachtmerrie en maakte er een heus verhaal van. Achteraf bekeken leek dit korte verhaal eigenlijk ook wel op een sprookje. 
 
OOTW: Hebben we het juist voor als we de verhalen in Wisselkind omschrijven als ‘Gothic fairy tales’? In welk genre zou jij ze stoppen? Of houd je niet van labels?
Lenno: Mijn mening over labels is erg gemixt. Ik hou er niet van dat ze erg limiterend kunnen zijn, maar tegelijkertijd zijn ze dan weer erg van waarde voor de verkoop van een product (in dit geval bijvoorbeeld een boek). Dan komt er ook nog eens bij dat ik mij best wel thuis voel binnen het hele Gothic genre. Dracula, Frankenstein en Interview with the Vampire zijn mijn absolute lievelingsboeken. Misschien dat die invloeden inderdaad zijn doorgestroomd naar mijn sprookjesverhalen. Veel mensen vergeten het, maar in feite zijn sprookjes van oorsprong ook erg donkere vertellingen, misschien wel de oudste gotische verhalen die wij kennen! Dus, ja, ik denk dat ik mijn sprookjesboek inderdaad zou labelen als ‘Gothic’, hoewel er in mijn verhalen boodschappen schuilen die niet alleen voor Gothics van waarde zijn.  
 
OOTW: Wie zijn jouw ‘Gothic’ inspiratiebronnen?
Lenno: Eerst en vooral Oscar Wilde. Zijn levensstijl (vooral zijn kleding en schrijfwerk) heeft mij enorm geïnspireerd. Ik heb zelfs mijn volledige eindexamen voor Woord, Spreken & Presenteren aan hem opgedragen. Zijn eigen sprookjesboek en The Picture of Dorian Gray waren van onschatbare waarde bij het vormen van mijn schrijfwerk. Dan heb je uiteraard de andere meesters van het genre: Edgar Allan Poe, Mary Shelley, Bram Stoker, Neil Gaiman, Angela Carter en Anne Rice. Best wel jammer dat nog maar één persoon op die lijst in leven is… Ik kijk ook erg graag naar films. Binnen die wereld heb ik altijd veel inspiratie geput uit het werk van Guillermo del Toro. Mensen die genieten van Wisselkind, moeten zeker eens naar Crimson Peak, Pan’s Labyrinth en Don’t Be Afraid of The Dark kijken.   
 
OOTW: Sommige verhalen gaan terug naar de donkere oorsprong van bekende sprookjes. Kan je een voorbeeld geven, en ons vertellen hoe je te werk gegaan bent om het sprookje om te vormen?
Lenno: Dit was voor al mijn herschreven sprookjes een erg leuk proces. Ik ga ervan uit dat ik veel van sprookjes afweet, maar toch zijn er altijd subtiele details die je ontgaan. Zo is er het sprookje ‘Assepoester’, dat ik voor Wisselkind titelde: ‘Muiltjes van Bloed en Gebeente’. In dit sprookje gaat Assepoester niet naar het bal om met de prins te dansen, maar om hem te vermoorden. Waarom en hoe ze dit doet, ga ik uiteraard niet verklappen, haha. Voor het bewerken van dit verhaal, begon ik eerst de oorsprong van het sprookje na te gaan. Het verhaal komt oorspronkelijk uit het Oude Egypte, maar de oudste versie die werd neergeschreven en gedrukt op papier kunnen we terugvinden in het sprookjesboek van Charles Perrault. Perrault was Frans en leefde in de achttiende eeuw, dit laat ik doorschemeren in mijn illustraties en de beschrijvingen van bijvoorbeeld plaatsnamen. Dan is er ook nog de versie van de gebroeders Grimm, waarin Assepoester haar jurk en glazen muiltjes niet krijgt van een Goede Fee, maar van een boom die op het graf van haar moeder is geplant. Ik was helemaal vergeten wat voor boom dit ook alweer was, en dus moest ik het sprookje in de versie van de Gebroeders Grimm grondig herlezen om erachter te komen dat het uiteindelijk om een hazelaar ging. Dit zijn het soort details die ik graag in ere wilde houden tijdens het bewerken van deze sprookjes. Verder heb ik er redelijk wat documentaires op nageslagen om verder onderzoek te doen. Hier kwamen dan altijd boeiende resultaten uit voort, die mij hielpen om al mijn schrijfwerk zo authentiek als mogelijk te houden.
 
OOTW: Wat zijn jouw lievelingssprookjes en waarom? En stopte je deze allemaal in Wisselkind of niet?
Lenno: Ik hou vooral van sprookjes waarin het goede altijd overwint. In het echte leven is dit natuurlijk niet zo, maar het is voor mij haast ontroerend hoe iemand die altijd het juiste heeft proberen te doen voor zichzelf en anderen, aan het einde ook voor die inspanningen wordt beloond. Veel mensen zouden er goed aan doen om dit soort sprookjes nog eens te herlezen en er iets uit te leren. Aardig zijn voor dieren, anderen in nood helpen en niet oordelen op basis van uiterlijk, zijn allemaal lessen die je uit mijn favoriete sprookjes kunt halen.
Het sprookje dat mij het meest dierbaar is, is echter dat van ‘Sneeuwwitje’. Ik weet niet waarom, maar als klein kind, nog niet in staat om te lopen of om fatsoenlijk te spreken, gaf ik al duidelijk weer dat ik een enorme fascinatie voor dit sprookje koesterde. Volgens mij heeft het iets te maken met het feit dat het verhaal om een meisje gaat dat vanwege haar uiterlijk enorm wordt gehaat. Haar eigen moeder (want in de originele versie is er nog geen sprake van een stiefmoeder) wil haar zelfs dood hebben omwille van hoe ze eruitziet. Ondanks deze negatieve invloeden om haar heen, blijft Sneeuwwitje een zachtaardig karakter behouden, wat naar mijn mening maar weinig mensen haar zouden nadoen. Het gebruik van symbolen vind ik ook zo mooi in dit verhaal. Denk maar aan de symboliek van de kleuren zwart, rood en wit, en dan ook de tastbare voorwerpen, zoals de vergiftigde appel en de glazen doodskist… Dit zijn allemaal elementen waar grotere betekenissen aan vasthangen. Ieder van ons kan iets leren uit die betekenissen.
Verder vind ik ‘De Jeneverboom’, ‘Blauwbaard’, ‘Assepoester’, ‘Raponsje’, ‘De schone slaapster’ en nog zoveel meer sprookjes leuk. Niet ieder van deze sprookjes kreeg helaas een plek in Wisselkind, want dan zou het een wel erg dik boek zijn geworden!     
 
OOTW: Wisselkind bevat ook enkele gedichten. Kan je enkele verzen met ons delen, al dan niet uit je bundel? Zijn alle gedichten die je ooit schreef gerelateerd aan sprookjes of behandel je in je gedichten ook andere thema’s?
Lenno: Ik dicht heel graag, maar mijn gedichten komen altijd vanuit een zeer gevoelige plek binnenin mezelf, waar ik zelden met anderen over praat. Hierom denk ik dat ik ook niet heel graag over mijn dichtwerk praat. Toch leek het mij juist om enkele stukken in mijn sprookjesboek te verwerken, puur omdat ik juist wílde dat het boek breekbaar en gevoelig zou overkomen.
Ik dicht graag over onbeantwoorde liefde, afzondering, je verstoten voelen, en, inderdaad, ook over sprookjes. Lezers zullen mijn gedichten niet al te overduidelijk kunnen linken aan sprookjes, maar de elementen zijn zeker aanwezig. Zo schreef ik een gedicht met de titel ‘Zeeschuim’. Het gedicht gaat over een immens verdriet dat iemand kan ervaren nadat hij het gevoel heeft dat hij nergens meer thuishoort. De wereld is hem vreemd, zelfs de woorden die zijn vrienden uitspreken klinken als wartaal en dringen niet tot hem door. Deze persoon heeft pijn. Alles voelt moeizaam. Zelfs lopen lijkt zijn voetzolen te doen splijten. Dit heb ik op een subtiele manier proberen te linken aan het sprookje van ‘De Kleine Zeemeermin’.
Eén gedicht dat er naar mijn mening in het bijzonder uitspringt, is ‘Tere vleugels’. Het gedicht is heel kort, fragiel en gevoelig. Bijna als een stel vlindervleugels. Het gedicht is anders in die zin dat het juist een “lichtere” of meer “gelukzalige” ondertoon heeft. Het gedicht is gebaseerd op het helende gevoel dat ik ervaar wanneer ik rondloop in de natuur. Vanwege die positieve ondertoon, vind ik het gedicht in contrast staan met al mijn ander dichtwerk. Ik deelde ‘Tere vleugels’ al eerder op sociale media voor gedichtendag, en wil dit gedicht gerust delen in dit interview.
 
Tere Vleugels
Op de vaste velden van dit land,
Een feeërieke deugd in mijn hand.
Dat de geur van bomen zo helend
Zo verhelderend kan zijn,
En voor even verdrijven hij en zij mijn vreselijke pijn.    
 
OOTW: Laat ons even terugkeren naar je romanreeks De wereld achter de spiegel. In de inleiding van het interview noemen we dit een jeugdboekenreeks. Klopt dit? Het is niet omdat een boek door een jonge auteur geschreven wordt dat het automatisch een boek enkel voor leeftijdgenoten is. Raad je de reeks ook aan volwassenen aan? Zoja, waarom?
Lenno: Het is best grappig, want toen ik dertien jaar was en aan deze reeks begon te schrijven, was ik ervan overtuigd dat het boek vooral bij volwassenen in de smaak zou vallen. Toen werd het eerste boek in de serie gepubliceerd, en kreeg ik vooral van ouders te horen dat hun kinderen het boek niet konden wegleggen. Ik weet zelfs nog dat iemand mij interviewde als onderdeel van een schoolopdracht. Na het interview liet hij mij weten dat zijn jonger broertje normaal gezien nooit kon stoppen met gamen en niet naar bed wilde. Nu kon hij niet meer wachten om naar bed te gaan, zodat hij met zijn zaklamp mijn boek kon lezen. Dat was een enorm compliment om op zo’n jonge leeftijd over mijn eigen werk te krijgen.
Nu ik mijn boeken uit deze reeks herlees, ben ik mij ervan bewust dat de dialogen, de manier waarop de ontwikkeling van de personages is beschreven, vooral erg jeugdig voelt, maar op een manier die vertrouwd is. Ik kan mij perfect inbeelden hoe ik mij voelde als dertienjarige wanneer ik mijn DWADS boeken herlees. Daarom zijn ze volgens mij zo in trek bij een jonger lezerspubliek, vanwege de authenticiteit van het schrijfwerk. Jongeren kunnen zich echt verplaatsen in wat mijn boeken vertellen, omdat ze zijn geschreven door iemand die toen hun leeftijd had! Nu, het is niet zo dat dit betekent dat mijn boeken niet door volwassenen kunnen worden gelezen. Het is op een bepaalde manier net zoals met de Harry Potter boeken. Er zijn genoeg volwassenen die ook die boeken graag lezen. Fantasy spreekt alle leeftijden aan, en we zijn allemaal ooit elf, twaalf, dertien jaar geweest. Het is dus vaak niet moeilijk voor een volwassene om zich terug te verplaatsen in de mindset van een jeugdboek, hoewel we dit soms vergeten door hoe onze maatschappij nu eenmaal in elkaar zit. 
 
OOTW: Is de reeks klaar of staan er nog delen in de steigers? Had je al de volledige plot van de vijf boeken in je hoofd toen je aan het eerste boek begon of groeide de reeks echt organisch?
Lenno: In het totaal heb ik negen manuscripten voltooid. Ik schreef aan deze serie toen ik dertien was, en eindigde op mijn negentiende. Deze boeken zijn dus echt een fysieke weerspiegeling van mijn jeugd. Ik zou ze bijna als een soort tijdscapsule beschouwen. Oorspronkelijk zouden het maar drie boeken worden. Hier had ik het begin, het midden en het einde al helemaal voor uitgedacht toen ik aan het eerste deel begon te schrijven. Tijdens het schrijven deed zich echter een organisch proces voor. De personages kregen als het ware een eigen stem, ze begonnen te groeien, ze kregen een wil en het werd mij duidelijk dat drie boeken lang niet zouden volstaan om hun verhaal te vertellen. Tussen deze drie boeken zijn er dus nog zes andere delen verschenen. Het begin, het midden en het einde van mijn verhaal heb ik behouden, maar wat daar tussenin gebeurde is allemaal de schuld van mijn personages, haha. Hier ben ik echter niet gefrustreerd over. Het verhaal van mijn DWADS serie is erg dynamisch geworden en voelt bijna aan alsof je kijkt naar een TV-serie. De personages worden ouder, worden verliefd, veranderen (soms letterlijk en figuurlijk) en ontdekken geheimen over elkaar en de wereld waar ze zich in bevinden. Dit had ik nooit kunnen vertellen in slechts drie boeken, vooral omdat hedendaagse uitgeverijen erop staan dat een boek slechts een maximum aantal pagina’s bevat. 
 
OOTW: Het spreekt voor zich dat een auteur anders schrijft op zijn dertiende dan op zijn drieëntwintigste. Zijn je taal en stijl enorm geëvolueerd of valt dit heus mee? Terugkijkend op de hele reeks van De wereld achter de spiegel, vind je dan dat je grotendeels dezelfde schrijfstijl hanteert?
Lenno: Natuurlijk ben ik veranderd in mijn schrijven, en hier ben ik blij om. Het betekent immers dat ik heb geleerd en ben gegroeid. Ik zou zeggen dat ik nog steeds even fantasievol en gedetailleerd schrijf als toen ik dertien was, maar dat er in mijn hedendaagse stijl een zekere nuance schuilt die ik zoveel jaar geleden nog niet meester was. Dit heeft mijn DWADS boeken wel een aparte stem gegeven die ik zeker nog kan terugvinden als ik maar diep genoeg graaf. Dit vind ik goed, want het heeft ervoor gezorgd dat lezers zullen merken dat er een wel heel duidelijk verschil is tussen mijn jeugdboeken en mijn volwassenendebuut.
 
OOTW: Welk deel of welke delen van de reeks zijn jou het dierbaarst? Waarom?
Lenno: In feite zijn alle boeken mijn kindjes. Ik heb met liefde en toewijding aan ze gewerkt gedurende mijn tienerjaren. Heel stiekem denk ik echter dat deel drie en deel vijf mij in het bijzonder nauw aan het hart liggen. Deel drie bevat de ontknoping van een groot mysterie, en eindigt in een heus avontuur dat zich diep onder de straten van mijn fictieve tovenaarsstad afspeelt. De hele ontknoping doet mij bijna denken aan films met Indiana Jones of Lara Croft, omdat er veel gevaar en oude valstrikken in voorkomen. Deel vijf vind ik dan weer zo leuk omdat het schrijfproces voor dit boek enorm makkelijk verliep, en er simpelweg alles in voorkomt dat mij nauw aan het hart ligt. Mijn personages gaan naar een nieuwe toverschool, een gebouw dat leeft en iedere avond verandert van interieur. Er komen ook nog monsters in voor en een gemaskerd bal. Naar mijn mening zijn dit elementen die samen een prachtig atmosferisch verhaal vormen. 
 
OOTW: Komt er na je verhalenbundel Wisselkind ook een roman voor volwassenen? Zoja, in welk genre zou je die graag schrijven? Ben je momenteel al met een nieuw literair project bezig of wil je je concentreren op de promotie en verkoop van Wisselkind?
Lenno: Wisselkind is een stand-alone en zal dan ook geen vervolg krijgen. Desondanks speel ik wel met het idee om een aantal boeken te schrijven die zich allemaal binnen hetzelfde universum afspelen. Ieder boek wil ik dan graag baseren op een van de sprookjes die helaas niet in mijn verhalenbundel werden verwerkt. Hier zie ik enorm veel mogelijkheden in en het geeft mij tevens veel enthousiasme om te beginnen met schrijven. Vooraleer ik dit doe, wil ik me wel graag focussen op het zesde deel van mijn DWADS boeken. Dit is al geschreven, maar moet grondig worden nagekeken (ik schreef dit boek toen ik zeventien was, zonder de ervaring die ik nu heb) en daarna worden afgeleverd aan een corrector. Natuurlijk moet ik mij daarnaast ook focussen op de publiciteit rond Wisselkind. Ik vind het altijd erg moeilijk om mezelf of mijn werk in de schijnwerpers te zetten, maar met mijn verhalenbundel ligt dat gevoel anders. Wisselkind bevat boodschappen die ver buiten mezelf staan en die het écht verdienen om gehoord te worden. Daarom vind ik het ook belangrijk dat mensen de kans krijgen om van het bestaan van dit boek af te weten. Als onbekend schrijver is het natuurlijk enorm moeilijk om zoiets voor elkaar te krijgen, dus ik hoop dat al mijn moeite en goede moed uiteindelijk zullen lonen.  
 
OOTW: In welke mate ben je vertrouwd met de Nederlandstalige SF/F/H-scène? Sta je open voor samenwerkingen (samen verhalen schrijven), deelname aan schrijfwedstrijden etc? Lees je oorspronkelijk Nederlandstalige SF/F/H of lees je vooral Engelstalig?
Lenno: Jammer genoeg ben ik nogal een snul wanneer het op sociale media, computers en smartphones aankomt. Ik probeer mezelf zo goed en zo kwaad als mogelijk te vertegenwoordigen op Goodreads, Facebook en Instagram, want dat is nu eenmaal ontzettend noodzakelijk als je tegenwoordig nog gehoord wil worden. Maar, omdat ik zo onbekend ben met alles wat er op het internet speelt, weet ik helaas ook niet veel af van verschillende scènes. Dit lijkt me wel leuk om eens dieper op in te gaan, en ik zou het geweldig vinden om ooit eens vrienden te maken die binnen die leefwereld vertoeven. Ik ben een enorme fan van Harry Potter, Lord of the Rings, Disney, Buffy the Vampire Slayer en noem maar op! Hier met gelijkgestemden over kunnen praten, zou mij dus erg leuk lijken. Af en toe, wanneer ik de kans krijg om mijn boeken op conventies te presenteren, krijg ik gelukkig wel de kans om met lezers te praten en dat vind ik altijd geweldig.
Ik probeer zoveel als mogelijk Nederlandse boeken te lezen, omdat dit mijn schrijfwerk helpt verbeteren, en omdat ik ook graag Nederlandstalige auteurs wil steunen. Ik betrap mezelf er wel op dat ik ook meer en meer Engels werk lees. Dit doe ik vooral met Gothic boeken, omdat die nu eenmaal allemaal hun oorsprong vinden in Engeland. In de UK lezen mensen nog steeds Gothic boeken zoals mensen uit Nederland en België thrillers lezen! 
 
OOTW: Kan je ons vijf leestips geven?
Lenno: 1) Heb altijd een boek bij de hand. Maak er een gewoonte van zoals je altijd je telefoon ook op zak hebt. Je weet immers maar nooit wanneer je de kans krijgt om even te lezen.
2) Het gevoel dat je maar niet aan het lezen geraakt? Ga naar een boekwinkel (liefst een zelfstandig uitgebate zaak, natuurlijk) en zoek een boek uit dat je écht zin geeft om te beginnen met lezen. Begin met dit boek en je zult zien dat je terug helemaal in de flow geraakt.
3) Lees eens met een playlist op de achtergrond. Zeer recent ben ik erachter gekomen dat je op YouTube honderden video’s kan vinden met mooie ambience geluiden voor ieder genre van boeken. Ik ben hier echt verslaafd aan geworden. Zeker wanneer ik een atmosferisch boek lees, zet ik een YouTube ambience video op.
4) Ik ben doorgaans geen fan van de warme lente- en zomermaanden. Geef mij maar herfst of winter! Ik heb echter ontdekt dat het echt fijn kan zijn om een bos op te zoeken en met een mooi dekentje in het gras te gaan zitten lezen. Afgelopen zomer heb ik dit vaak gedaan en het heeft mij bijzondere leeservaringen opgeleverd. Iedereen zou dit eens moeten uitproberen (maar ook weer niet allemaal tegelijk, want dan zijn er binnenkort geen rustige bossen meer over, haha)!
5) Goodreads heeft mij persoonlijk erg geholpen om alle boeken bij te houden die ik in de afgelopen tijd heb gelezen. Het kan erg motiverend en leuk zijn om al je gelezen boeken terug te zien op een online account. Ik vind het daarbij ook leuk dat je ieder jaar een soort “reading-goal” voor jezelf kunt opstellen, waarbij Goodreads je helpt om je ook echt bij je voornemen te houden. Zo ervaar ik echt motivatie om meer boeken te lezen, en het is ook fijn om online te volgen wat mijn vrienden lezen. Goodreads kan dus zeker een handige tip zijn om meer en beter te gaan lezen. 
 
Meer over Lenno vind je hieronder.
https://www.goodreads.com/author/show/15753454.Lenno_Vranken
https://www.instagram.com/lenno.vranken/
https://www.facebook.com/de.wereld.achter.de.spiegel
https://www.youtube.com/watch?v=Yx45U-Fn-b4&t=1503s
https://www.phoenixbooks.be/product-page/wisselkind