‘Het zwart gat blijft naar ons lachen’ Op het innovatiefestival and& sprak de Leuvense kosmoloog Thomas Hertog over zwarte gaten. Een zwart gat toont ons wat we niet weten. 'Een zwart gat is het ultieme escape spel.' De zwaartekracht is er zo sterk dat niets eruit kan ontsnappen, zelfs geen licht. Wie in een zwart gat terecht zou komen, valt naar de singulariteit. Dat is echter geen plaats, maar het einde van de tijd. De tijd komt er immers tot stilstand, maar fysica bestudeert juist bewegingen, veranderingen… als de tijd stopt, stopt dus de fysica. Zonder tijd, geen fysica. Artistieke impressie van de toekomstige Einstein Telescoop Toch kunnen we sinds kort meer te weten komen van wat er zich in de buurt van een zwart gat gebeurt. Er is om te beginnen de iconische foto van het zwarte gat in het sterrenstelsel Messier 87. Dankzij de Event Horizon Telescope, een virtuele telescoop ter grootte van de ganse aarde, samengesteld uit een aantal radiotelescopen over de hele aardbol verspreid, kon de eerste foto van een zwart gat samengesteld worden. Sinds 2015 nemen we bovendien zwaartekrachtgolven waar. Lang geleden werden ze door Albert Einsteins algemene relativiteitstheorie voorspeld, maar nu konden ze pas voor het eerst experimenteel waargenomen worden. Zwaartekrachtgolven openen een nieuw venster op het heelal. Wanneer bijvoorbeeld zwarte gaten versmelten, gaan er zwaartekrachtgolven door het ruimteweefsel. Door deze golven te bestuderen, zullen we meer te weten komen over zwarte gaten én over het vroege heelal en zelfs de oerknal. De Einstein Telescoop Europa wil een nieuwe telescoop voor zwaartekrachtgolven bouwen en zo het voortouw nemen in deze nieuwe tak van de astronomie. De Europese telescoop wordt de Einstein Telescoop. Dit project wordt een kathedraalproject: zoals in de middeleeuwen heel de gemeenschap generaties lang moest samenwerken om een kathedraal te bouwen, zo is een project als de Einstein Telescoop ook een werk waar veel mensen uit diverse landen en met diverse talenten lange tijd aan zullen moeten werken. De bouw van de Einstein Telescoop zal ongetwijfeld voor innovatie zorgen, want er zullen nieuwe materialen nodig zijn en eens de waarnemingsgegevens binnenstromen, zullen nieuwe algoritmes en nieuwe Machine Learning-technieken moeten ontwikkeld worden om de enorme stroom van gegevens te verwerken en te analyseren. Er is goed nieuws voor onze Lage Landen: een van de locaties waar de Einstein Telescoop zou komen is de grensregio België, Nederland en Duitsland. In 2025 wordt de locatie vastgelegd, maar de Euregio maakt een grote kans om het te halen, waardoor ons land dan in een ‘zwaartekracht hub’ kan veranderen! Kan er een Theorie van Alles gevonden worden? De studie van zwarte gaten heeft het potentieel om heel onze kijk op de realiteit te veranderen. Presentator Thomas Vanderveken vroeg Thomas Hertog wat hij vandaag over de Theorie van Alles dacht, een theorie waar ook Stephen Hawking naar zocht. Thomas Hertog is vandaag niet meer zo zeker dat er een ultiem antwoord bestaat: ‘Ik bevind me op een hellend vlak. Ja, het geloof erin is verdwenen. De fout is geweest dat we in navolging van mensen als Newton en Einstein gezocht hebben naar een theorie van alles, die daar ergens een soort objectieve waarheid is. Het betere antwoord is een theoretisch raamwerk dat rekening houdt met het menselijke perspectief.’ Op de vraag van de Amerikaanse journalist Cal Fussman of hij in een raket zou stappen die hem naar een zwart gat brengt, antwoordde Thomas Hertog terughoudend. 'Het zijn geen toeristische bestemmingen', had hij al eerder opgemerkt. En het eindresultaat trekt hem al helemaal niet aan. Heel begrijpelijk, reizen naar een zwart gat én levend terugkeren lukt mijns inziens enkel in sciencefiction. and& 2021 Are we asking the right questions? 22 april 2021 Leuven www.andfestival.be Thomas Hertog Thomas Vanderveken
0 Opmerkingen
Laat een antwoord achter. |