Frans van der Eem kennen we als auteur van ultrakorte verhalen, zeer korte verhalen en langere verhalen. Hij schrijft in verschillende genres. Sinds 2019 schrijft hij fulltime. Hij heeft intussen tientallen publicaties op zijn naam staan, een aantal daarvan bij Godijn Publishing. Op Out Of This World (her)publiceerde hij dit jaar zijn verhalen ‘De spreukendief’ en ‘Op de grens van land en water’.
September 2023 was een mooie maand voor Frans: hij werd voor de tweede achtereenvolgende keer genomineerd voor de Baarnse Literatuurprijs (vorig jaar werd hij er derde en won hij de Publieksprijs), zag een verhaal gepubliceerd in de themabundel ‘Welkom in de broeikaswereld’ van Johan Klein Haneveld, zijn Sherlock Holmes-pastiche ‘De zaak van de perverse androide’ haalde de nieuwe EdgeZero-bundel en hij schreef een van de twee bonusverhalen in ‘Verhalen vol nevels’, dit jaar het thema van de zomerwedstrijd van Marceline de Waard. OOTW: Beste Frans, dank je voor je tijd! We vallen meteen maar met de deur in huis. Van harte proficiat met je opname in de EdgeZero-bundel. Je verhaal is hoogst vermakelijk en Sherlock Holmes waardig. Waar werd het eerder gepubliceerd? En in welke mate ben je gefascineerd door Sherlock Holmes? Is dit je eerste opname in een EdgeZero-bundel? Frans: Hoi Finn, dank je wel. Een primeur dit, mijn eerste interview als schrijver! Ik hou niet van de spotlights. Ik schreef ‘Androïde’ voor een wedstrijd van Fantasize, gebaseerd op illustraties. Ik koos voor een tekening van een monsterlijke ‘hond’ door Marcel van der Sleen. Het verhaal kreeg een eervolle vermelding en werd gepubliceerd op de website van Fantasize. Ik dacht direct aan The Hound of the Baskervilles en dan is voor een SF-forum de steampunk niet ver weg. Ik heb van Sherlock Holmes het verzamelde werk (Penguin) en diverse uitgaven van de bekende bundels, en herlees elk jaar een aantal verhalen. Mijn fascinatie met SH ontstond in de tijd dat ik veel klassieke (Engelse) detectives las: van Conan Doyle tot Christie, Ngaio Marsh en John Dickson Carr. Alleen SH was een blijvertje, vooral door de verhaalkunst van Conan Doyle. Ik heb namelijk een grote bewondering voor schrijvers die hun ambacht zo professioneel mogelijk uitoefenen, zoals - bruggetje! - de pulpschrijvers uit de jaren twintig en dertig, en vooral de SF-schrijvers uit ‘The Golden Years of SF’. Dit is mijn eerste publicatie in EdgeZero. Het was onderdeel van mijn tweede jaarlijkse inzending, van in totaal vijf verhalen. Ik ben geen toegewijde SF-schrijver, ik hou sowieso niet van rigide genre-indelingen, en dus moet het maar zo uitkomen. OOTW: Kan je ons vertellen hoe je betrokken raakte bij ‘Verhalen vol nevels’? Schreef je je bonusverhaal heel specifiek voor de bundel of greep je terug naar een ouder idee dat net mooi paste binnen het thema? Kan je ons vertellen over eventuele eerdere projecten waarbij je met Marceline samenwerkte? Frans: Laat ik met Marceline beginnen: zij is een van mijn twee Schrijfmuzen. Onder die naam hebben zij, Nel Goudriaan en ik een appgroepje. Ik heb Marceline, net als Nel, leren kennen in de zomer van 2017, in de groep ‘Ultrakorte verhalen’. Van mijn 300+ schrijfvrienden op FB (ik ben er alleen actief als de schrijver Frans van der Eem, een pseudoniem) zijn zij persoonlijke vrienden geworden. Los van het feit dat Marceline een ravissante roodharige is en lief en leuk, et cetera, heb ik enorme bewondering voor de wijze waarop zij omgaat met haar schrijverschap. Inderdaad: ambachtelijk professioneel. Ik was dan ook met veel plezier ‘tegenlezer’ (in de zin van: tegenwicht bieden) van haar nieuwe roman ‘Nevels’. Presentatie zondag 1 oktober 2023 in Schiedam. Ik deed mee aan vorige edities van Marcelines thematische zomerwedstrijd, maar dit jaar schreef ik dus buiten mededinging een bonusverhaal. Dat zit zo: ik ontvang soms schrijvers in mijn ‘Boshuis’ op de Veluwe. Vorig jaar onder meer de winnaars van de zomerwedstrijd ‘Eilanders’, waaronder ikzelf met het weird fantasyverhaal ‘Een veilige haven’. (Nvdr : Dit verhaal werd eerder deze week gepubliceerd op OOTW.) Die bijeenkomst was ontzettend leuk, om niet te zeggen: een veelbesproken schrijversfeest, en krijgt dit jaar een vervolg. Om belangenverstrengelingen te voorkomen, dit keer van mij geen wedstrijdverhaal, maar een soort toetje. Door Marceline overigens bestempeld als ‘kinky’ … OOTW: Je spannende en humoristische verhaal ‘De spreukendief’, waarin zoveel schwung zit, en je in een prachtige wereld gesitueerde verhaal ‘Op de grens van land en water’ tonen duidelijk hoe je hart klopt voor fantasy. Met welke fantasy groeide je op? En las je ook veel SF en horror? Frans: ‘De spreukendief’ is in feite een Jack Vance - pastiche, dus dank voor dat ‘humor’ en ‘schwung’! Voor Vance heb ik altijd een enorme bewondering gehad, al sinds hij voor het eerst werd gepubliceerd door Meulenhoff. Hij is een grootmeester van zowel de SF (Tschai, Duivelsprinsen, de Alastor-reeks) als de fantasy (De stervende aarde, Cugel, Lyonesse). Zijn vertel- en verbeeldingskracht, speelsheid, humor en vooral een weldadig gebrek aan moralisme zijn ongeëvenaard. Ik herinner me dat ik ook wel eens wat ‘Vanciaans’ wilde proberen na een lunch met de in de Nederlandstalige genrelectuur unieke Tais Teng, die niet ver bij mij vandaan woont. Thijs schrijft namelijk ook wel eens verhalen in de stijl van Vance (en zeer recentelijk Clark Ashton Smiths ‘Zothique’) en vertelde mij daarover. ‘Op de grens van land en water’ had ik ook zomaar kunnen schrijven voor een van de themabundels van Johan Klein Haneveld, maar ik zond dit verhaal al in 2019 in voor de wedstrijd ‘Nachtwakers’ van Godijn Publishing. Daar werd ik 20ste. Als inzending voor EdgeZero haalde het de jaarlijkse bundel niet. Overigens beschouw ik dit verhaal beslist niet als fantasy; het is SF! Het weerspiegelt, net als mijn verhaal voor Johans ‘Broeikas’, mijn fascinatie voor stagnatie / stilstand (land) en beweging (water). En mijn focus op ‘setting’, voor mij zowel de fysieke als de psychologische omgeving van de hoofdpersoon waarmee zij / hij (ik werk veel met vrouwelijke HP’s) in interactie is. Anekdote: mijn vrouw Mirjam, die fysisch geograaf is, vindt land helemaal niet onbeweeglijk! SFFH las ik ‘binge’ van mijn 12de tot 28ste (1966-1982). Merendeels Engelstalige science fiction; fantasy en horror ook wel, maar toch veel minder. Daarna richtte ik me op literatuur, vooral de Engelstalige / Amerikaanse. Voor genrelectuur kreeg ik pas weer belangstelling toen ik online Johan Klein Haneveld leerde kennen. Hij, een generatie jonger dan ik, bleek als schrijver gevormd te zijn door de SF in de boekenkast van zijn vader, dezelfde boeken als die op mijn planken stonden (en nog steeds staan)! Inmiddels herlees ik veel ‘oude’ en lees ik veel nieuwe SF. Voor dat laatste is Johan duidelijk mijn leidsman, mede door zijn geweldig geschreven recensies op Hebban en GoodReads. Fantasy lees ik alleen in de moderne vormen, zoals weird fantasy. De traditionele (‘high’) fantasy vind ik behoorlijk infantiel. Horror kent terecht een paar iconen (Machen, Hodgson), maar is veelal een doodgeboren kindje (pun intended). Lovecraft is overschat (achterhaald?) als schrijver. Tot slot: wars als ik ben van afgebakende genres, pleit ik voor ‘cross-overs’, in inhoud, vorm en in stijl. Ik noem de grandioze graphic novels van Alan Moore en Jacen Burrows (naar Lovecraft), de SF horror van Alien en de naar fantasy neigende SF van Silverbergs Majipoor. OOTW: Hoe kijk je naar de huidige Nederlandstalige SF/F/H-scène? Wat doen we goed, wat kan volgens jou nog wat beter? Frans: Ik moet beginnen met een disclaimer: ik lees steeds meer Nederlandstalige SFFH, maar lang niet alles. Dat ik er meer van lees, heeft alles te maken met - daar-is-t-ie weer - Johan Klein Haneveld. Met hem heb ik het ook vaak privé over SFFH. Wij zijn het daarbij deels eens, maar ik ben veel meer uitgesproken dan Johan. Hij houdt me dan - vooral inhoudelijk - bij de les. Ik ben de afgelopen paar jaar behoorlijk kritisch geweest op NL-SFFH, maar stel dat steeds meer bij. Kern van mijn mening was het in zichzelf gekeerde van de NL-SFFH. De goegemeente deed weinig moeite om zich buiten eigen kringen te profileren. Daarbij moest (en moet) ik altijd een beetje lachen over de NL-versies van ComicCons, waar mensen rondlopen die zich hullen in zelfgehaakte tafelkleden en schoudertassen. Vast heel gezellig, maar ik ben er te nuchter voor. Ik chargeer hier natuurlijk. Bewust. Want ik hou wel van een beetje uitdagen. Ik wil overigens benadrukken dat m.i. aan het bovengenoemde vooral de fantasy debet is. Want dat is in Nederland toch een beetje huilen met de pet op: een en al traditionele (high) fantasy à la Tolkien. Adolescentenschrijfsels bij kaarslicht, steeds vaker vermomd als YA. De paar goeden (Tais Teng als genoemd, naast de sword & sorcery van Johan Klein Haneveld) niet te na gesproken. Maar waar blijft bijvoorbeeld de moderne weird en/of urban fantasy, zoals die allang gemeengoed is in de Angelsaksische genrewereld? N.B. Ik ben niet “van de horror” en laat dit hier buiten beschouwing. Dat ik geen fan ben van Eddy C. Bertin, zoals jij, is een andere discussie. Bertin was in ieder geval een ambachtelijke schrijver en daarvoor had ik waardering. Science fiction in Nederland is een ander verhaal. Ik lees steeds meer goede NL-SF: Johan, Tais Teng (& Jaap Boekestein), Jasper Polane, Roderick Leeuwenhart et al. En, het mag gezegd, een verademing vergeleken met de knullige NL-SF van de jaren zestig en zeventig. Een aparte zin wijd ik hier aan Charles van Wettum, een SF-schrijver met mooie ideeën en een geweldige stijl. En dat voor een natuurkundige-op-leeftijd! Het zijn ook genoemde schrijvers die zich proberen te profileren in het buitenland. Zo lees ik net dat Roderick, die overigens een heuse literaire agent heeft, een verhaal heeft verkocht aan Analog! Al met al vind ik dat de NL-SFFH-schrijvers een voorbeeld moeten nemen aan hun Angelsaksische collegae. Daar geldt “publish or perish”. Profileer je of blijf ronddraaien in eigen kring. Overigens is er geen enkel bezwaar tegen dat laatste, maar dan ook niet zeuren over “exposure”, hè. Tot slot nog even een van mijn stokpaardjes: de vermeende tegenstelling tussen literatuur en (genre)lectuur. Dat bestaat, maar dan volgens mij heel eenduidig: “literatuur” is een literair waardeoordeel, toepasbaar op welk genre dan ook. Gelaagdheid, subtekst, een verhaal-in-een-verhaal, karakterontwikkeling, interactie tussen personages en omgeving (setting), stijl, et cetera, zijn daarvoor criteria. Ik lees geregeld superieure SF, die is geschreven door literaire schrijvers, zowel in binnen- als in buitenland. Zij maken effectief gebruik van het genre. “Omgekeerd” mogen SFFH-schrijvers zich van mij wel vaker bedienen van (lees: verdiepen in) literaire technieken. Het zou hun verhalen verrijken. Enkele voorbeelden: Gene Wolfe, J.G. Ballard, Ursula LeGuin, Octavia Butler, Robert Silverberg, Adrian Tchaikovsky, N.K. Jemisin. OOTW: Schreef je ook al fictie voor je je er in 2019 op ging toeleggen? Je schreef natuurlijk je hele carrière lang al, onder andere als journalist en (web)redacteur. In welke mate is je non-fictie doorgesijpeld in je fictie? Frans: Het gebruikelijke antwoord: ik heb altijd al fictie willen schrijven, maar het kwam er niet zo van. Naast mijn werk ook nog gedisciplineerd schrijven, zoals Marceline dat kan, was voor mij niet weggelegd, mede door al mijn belangstellingen en korte aandachtsspanne. Ook nu nog heb ik er veel moeite mee. Ik lees (natuurlijk) heel veel, heb een sociaal leven en kijk ook veel streaming-series. Dat laatste kan ik trouwens iedere schrijver aanraden, naast de verplichte kost van veel lezen, want de scripts worden steeds beter! Zie ‘Station Eleven’ (dystopisch, maar hoe dystopisch is dystopisch eigenlijk?) en ‘The last of us’ (dystopisch, maar dan vooral in het hoofd van de protagonist). Het schrijven van non-fictie (journalistiek, advertorials, webcontent, copywriting) heeft mij als schrijver onmiskenbaar gevormd. Dan heb ik het niet over de mij kenmerkende schrijfstijlen (beeldend, ironie, humor, melancholie), maar wel over soberheid en helderheid, en het opbouwen van een goed verhaal. En, niet te vergeten: goede zinnen! OOTW: Je studeerde destijds (onder andere) af als historicus. Hebben historische verhalen een bijzondere plek in je hart? Schrijf en/of lees je die liever dan andere verhalen, of moeten we dat helemaal niet zo nauw zien? Frans: Ik was van de ambachten en de ongelukken. Na wat ‘omzwervingen’, die ik wijt aan de vermaledijde, onzekere jaren zestig en zeventig, ging ik op rijpere leeftijd in Utrecht geschiedenis studeren. Ik studeerde uiteindelijk af als overzees (= koloniaal) en sociaal-economisch historicus. Al tijdens mijn studie ging ik freelance werken voor een organisatieadviesbureau als ‘projectsecretaris’ ( = regelneef), waarna ik altijd freelancer / ZZP’er ben gebleven. Als historicus heb ik nooit gewerkt, maar voor geschiedenis ben ik een warme belangstelling blijven houden. Ook op fictiegebied. Een aantal van mijn verhalen heeft dan ook een historische component, al dan niet direct. Ik zie dat trouwens breed: in mijn SF besteed ik altijd aandacht aan ‘het verleden’. Mijn studie, die ik iedereen kan aanraden, draagt bij aan een goede behandeling daarvan; veel schrijvers van historische fictie doen met het verleden wat helaas veel SF-schrijvers doen met de toekomst: rechtlijnig interpoleren. Maar zo werkt het niet. Geschiedschrijving en toekomstbeschrijving zijn antropologie, psyschologie, sociologie, et cetera, ineen. En dus zeker niet die achterlijk deterministische psychohistorie van Foundation. Waarin Asimov natuurlijk ook een deuk slaat met zijn Muildier, maar deze ‘deus ex machina’ is eerder een soort ‘MacGuffin’: iets op zichzelf staands. Ik zie geschiedschrijving net als goede SF dus meer als ‘extrapoleren’: het schatten van een waarde die buiten het bereik van een set gegevens valt. En dan moet je als schrijver en/of historicus met de billen bloot. Wat overigens m.i. de enige manier is om iets te bereiken. OOTW: Je zou momenteel werken aan een historische roman. Kan je ons iets meer vertellen over het thema en de tijd waarin je roman zich situeert? Frans: Het wordt een roman gebaseerd op een goed gedocumenteerde gebeurtenis uit onze koloniale geschiedenis. Er zijn meerdere boeken over verschenen, zowel non-fictie als fictie, en van een van deze boeken zijn de (Nederlandse) filmrechten verkocht. Reden voor mij om verder niets te zeggen over onderwerp en inhoud, maar inhoudelijk zal mijn boek ‘hetzelfde’ zijn. Ik wil (ga!) me echter onderscheiden door - naast mijn eigen stijl - perspectief en vorm. Ik wil mijn roman namelijk structureren als een moderne TV-serie. Dat scheelt Netflix een hoop moeite! OOTW: Heb je nog andere literaire plannen die je graag met ons deelt? En wat is je droomproject? Wens er maar op los! Frans: Ik ben en blijf een schrijver (en liefhebber) van korte verhalen. Ooit schreef en publiceerde ik een novelle (‘Maaiveld’; Godijn Publishing), maar het schrijven ervan vond ik een kwelling door de lengte. Wat je ook ziet aan het resultaat. Maar aan die kwelling toegeven vind ik een zwaktebod, dus ik ga zeker nog eens een novelle (en een tweede roman?) proberen. Verder wil ik hoog eindigen in de drie bekendste wedstrijden van Hebban (Harland, Goeken, Dorrestein), te beginnen met Harland dit jaar. En ik wil in 2024 voor de derde achtereenvolgende keer genomineerd worden voor de Baarnse Literatuurprijs. Al was het alleen maar vanwege de hartelijke bijeenkomst, hun goedgevulde goodie bag en de lunch erna met geliefden en vrienden! En vanzelfsprekend stuur ik mijn ‘Broeikas’-verhaal in voor EdgeZero. Over Ganymedes 24 denk ik nog na. Maar eerst nog mijn bijdrage aan jouw Alice-project! Een verhaal over een kittig meisje, een konijnenhol, een spiegel, vreemde edoch bekende types en … het speelt niet in Wonderland! [Nvdr: verhalenbundel ‘Alice in Spiegelland’] De nieuwe EdgeZero-bundel is vanaf oktober te koop op Amazon. Meer info over EdgeZero (inclusief de verhalen van eerdere edities) vind je hier http://www.edge-zero.com/ Het eBook ‘Verhalen vol nevels’ is te koop bij Ambilicious: https://boektiek.ambilicious.nl/verhalen-vol-nevels-eboek
0 Opmerkingen
Je opmerking wordt geplaatst nadat deze is goedgekeurd.
Laat een antwoord achter. |
|