Jasper Polane is van vele markten thuis. Hij is uitgever van verbeeldingsliteratuur, bij uitgeverij Quasis. Daarnaast is hij romanauteur. Zo schreef hij de vijfdelige boekenreeks De Onzichtbare Maalstroom (vier romans en één verhaal, dit laatste verscheen als een Splinter), en is hij de curator van en een deelnemend auteur aan De Zwijgende Aarde-reeks, die intussen zeven delen telt. (Joost Uitdehaag schrijft momenteel het achtste deel.) Eind 2022 gooide hij hoge ogen met zijn roman Zwartruimte, gebaseerd op zijn korte verhaal ‘Witruimte’ (hier te lezen), dat in 2019 de EdgeZero-prijs voor beste verhaal won. Korte verhalen zijn Jasper dus ook niet vreemd. Zo stond hij bijvoorbeeld eerder dit jaar in een Verhaleneditie van HSF, met een nieuw verhaal dat gesitueerd is in het universum van Zwartruimte. Vroeger was Jasper tekenfilmscenarist. We gaan met Jasper in gesprek over zijn vele creatieve bezigheden.
OOTW: Jasper, laat ons even terugkeren naar je vorige job. Welke opleiding genoot je als scenarioschrijver? Kan je voor ons beschrijven hoe de doordeweekse werkdag van een tekenfilmscenarist eruitzag voor jou? Gebruik je een aantal technieken van het scenarioschrijven nu nog in je romans en korte verhalen? Welke opleiding genoot je als scenarioschrijver? Jasper: Ik heb Beeld- en Mediatechnologie gestudeerd aan de Hogeschool voor de Kunsten, Utrecht. Daar heb ik ook colleges in scenarioschrijven gevolgd, maar het scenario voor een tekenfilm is altijd het storyboard. Het scenario schrijven voor een tekenfilm was dus niet alleen schrijfwerk, maar ook tekenwerk. Toen ik de tekenfilmserie Dip & Dap schreef, stelde ik eerst een korte outline op van de aflevering. Als die was goedgekeurd, maakte ik het storyboard. Dat was veel tekenen, maar ik schreef tegelijkertijd de teksten voor de voice-over. Die afleveringen duurden slechts vier minuten en mijn oorspronkelijke ideeën gingen daar vaak overheen. Ik heb dus geleerd te schrappen en om te bepalen wat een verhaal nodig heeft en hoe je gebeurtenissen duidelijk voorstelt binnen de beschikbare tijd. Daar heb ik nu tijdens het schrijven nog steeds veel aan! OOTW: Schreef je al verhalen voordat je je op scenarioschrijven toelegde? Jasper: Ja, ik maakte op de basisschool al stripboekjes, door A4-tjes dubbel te vouwen. Die strips gingen over mezelf en mijn kat, en over een mannetje genaamd Appel – een tot leven getoverde appel – die als detective zaken oploste. Toen ik tekenfilms ging maken lag het dus voor de hand dat ik daar zelf scenario’s voor zou maken. Op de middelbare school ben ik vaak aan romans begonnen te schrijven. Ik spiegelde me dan aan mijn favoriete auteurs en schreef in hun stijl. Als ik bijvoorbeeld Terry Pratchett aan het lezen was, schreef ik een humoristisch verhaal. Geen van die verhalen kwam ooit af, maar het was een goede oefening. OOTW: Je echtgenote is illustratrice Petra Polane Loijenga (instagramaccount). Werken jullie soms samen aan projecten? Jasper: Over het algemeen hebben we onze eigen projecten, maar we brainstormen veel en springen elkaar bij waar nodig. Als ik bijvoorbeeld een cover maak, kijkt Petra mee, en andersom kijk ik mee wanneer zij een illustratie maakt. OOTW: Enkele maanden geleden blikte je op Facebook terug op jouw reeks De Onzichtbare Maalstroom. Stel dat je de boeken nu zou schrijven, in welke mate denk je dat plot, sfeer en stijl anders zouden zijn? En merkte je in de loop van de vier delen, en het bijkomende verhaal, dat je sterk als auteur gegroeid bent? Jasper: Als ik ze nu zou schrijven, zou ik de serie denk ik drie delen maken in plaats van vier. Dan zou het laatste stuk wat spannender zijn. Tijdens het schrijven van Heren van Twist, het vierde deel, merkte ik wel dat ik aan een verhaal schreef dat ik tien jaar eerder had bedacht. De Maalstroom-serie was opgezet als een fantasy actie-avontuur, terwijl mijn interesse steeds meer uitging naar sciencefiction en iets ‘literairdere’ verhalen. Maar ik ben nog steeds trots op de Maalstroom-boeken. Ik ben alleen gegroeid als schrijver en zit mentaal op een andere plek. OOTW: Hoe ontstond het idee voor De Zwijgende Aarde? Denk je dat de reeks tien delen haalt, of heb je nu het gevoel dat het op een bepaald moment goed zal zijn om de reeks definitief af te ronden? Hoe kijk je terug op jouw roman Roest in deze reeks? Jasper: Het idee van een gemeenschappelijk universum waar meerdere auteurs aan bijdragen komt uit de Amerikaanse strip. Daar heb je bijvoorbeeld het Marvel-universum en het DC-universum. Het leek me leuk zoiets op te zetten als romanserie. Ik weet nog niet hoeveel delen de serie uiteindelijk gaat tellen. De eerste vijf boeken werden tegelijkertijd geschreven, maar de nieuwe daaropvolgende delen worden één voor één geschreven, dus na elk nieuw deel volgt een evaluatie. Tien delen zou wel heel gaaf zijn! Ik denk dat je aan Roest kunt zien hoeveel ik ben gegroeid sinds Lege steden. Het is een veel volwassener werk dan de Maalstroom-boeken. Ik wilde al een tijd over Mars schrijven en greep deze kans met beide handen aan. Een recensent noemde het ‘een liefdesbrief aan Mars’ en dat is het: een ode aan Mars hoe het nu is (en wat we er nu van weten). OOTW: Het lijkt alsof je graag wat langer in zelf gecreëerde universa blijft hangen. Vind je het moeilijk om afscheid te nemen van een universum dat je (mee) opgebouwd hebt? Ervaar je – overdreven gesteld – een gevoel van rouw / afscheid nemen, als je aan een volledig nieuw project begint? Jasper: Ik noem het altijd afkicken. Op zich vind ik het niet moeilijk om afscheid te nemen, want ik heb op het moment van afscheid vaak enkele jaren in dat universum gezeten. Dan ben ik wel toe aan iets nieuws. Maar als je verbeelding zo lang in één en hetzelfde universum heeft vertoefd staat je fantasie ‘die kant op’. Als ik een verhaal af heb duurt het even voordat mijn geest er ook ‘uit’ is. De beste manier om daarvanaf te komen is om meteen aan een nieuw verhaal te beginnen – vaak schrijf ik dan een kort verhaal, maar soms begin ik ook meteen aan een volgende roman. OOTW: Je schreef de komische novelle Panda en het Zwarte Dat, gesitueerd in het Dizary-universum van auteur Patrick Berkhof. Hoe was het voor jou om een boek te schrijven in het universum van een andere auteur? Sta je ervoor open om dit soort schrijfuitdagingen opnieuw aan te gaan, in het universum van weer een andere auteur? Jasper: Patricks Dizary-wereld is precies het soort fantasy waarin ik me thuisvoel: origineel, een beetje New Weird, zichzelf niet al te serieus nemend. Ik heb veel lol tijdens het schrijven en heb aan de eerste versie niet veel hoeven te veranderen. Ik moest er wel voor waken dat de humor niet te flauw of te lollig werd, maar dat is altijd het proces van een komedie schrijven. Je maakt zoveel mogelijk grappen en kijkt wat blijft hangen. Ik zou best weer in de wereld van een andere auteur willen schrijven, maar het hangt wel af van de wereld (en de auteur), natuurlijk. OOTW: Denk je dat Zwartruimte ook een heel andere richting had kunnen uitgaan als je het korte verhaal ‘Witruimte’ op een andere plek in de roman had gesitueerd? Was dit ooit een optie voor je, of had je meteen het idee: nee, het moet wel degelijk zo? Jasper: Het korte verhaal was al drie keer eerder gepubliceerd, in Ganymedes, EdgeZero en op Fantasize. Het leek me heel vervelend om midden in het boek Zwartruimte een stuk tegen te komen dat je al kent, dus heb ik het aan het begin gezet, zodat lezers die het al kennen het gewoon over kunnen slaan. Dat was de redenering. De roman wordt a-synchroon verteld, dus het verhaal in de tekst verwerken had gemakkelijk gekund, maar ik denk dat dit de beste weg was. OOTW: Wil je ons even meenemen naar je schrijfkamer, en je lade met onafgewerkte of onuitgegeven projecten openen? Wat ligt daar zoal in? En wat ben je van plan met deze manuscripten te doen? Jasper: Ik gooi nooit wat weg, want ik kan oude teksten altijd gebruiken als basis voor een kort verhaal, of als een hoofdstuk in een nieuwe roman. Vaak gebruik ik ook personages of andere elementen opnieuw. Het eerste manuscript dat ik afschreef heette Hexachord, een weird fantasyroman met een vleugje horror. Hierin speelde Edison een rol, die later in De Onzichtbare Maalstroom zou opduiken. Een van de hoofdstukken hieruit is opgenomen in Vorstin van de Kou. Daarna schreef ik een aantal valse starten van hetzelfde verhaal, genaamd De Diepte, De Diepe Wereld, of De IJzeren Torens. Hierin strijdden de hoofdpersonen tegen de Heren van Twist, die ik later in de gelijknamige roman gebruikt heb. Ik heb een stuk van zo’n 20.000 woorden geschrapt uit het manuscript van Wolvinnen van Otrostaadt dat een geweldige novelle zou kunnen worden, maar ik kan maar niet bedenken hoe het afloopt! Daar blijf ik mijn hoofd over breken, dus misschien zul je dit nog eens te lezen krijgen. OOTW: Waarbij voel jij je het meest comfortabel: het schrijven van romans of korte verhalen? En waarom? Jasper: Het zijn twee verschillende takken van sport. Een kort verhaal is een sprintje, een roman is een marathon. Ik voel mezelf het beste bij het schrijven van een roman, al zou ik willen dat het minder lang duurt. Ik vind het fijn dat in een roman niet alles een wending of een punt moet hebben. Je kunt bij wijze van spreken je hoofdpersoon een paar bladzijden door een straat laten lopen. Dit geldt ook voor het lezen, trouwens; lezers gaan in een roman makkelijker mee met een ander tempo dan in een kort verhaal. OOTW: Lukt het goed om je tijd te verdelen tussen zelf schrijven en uitgeverij Quasis beheren? Wat zijn voor jou de grootste uitdagingen bij het leiden van een uitgeverij? Jasper: De tijd verdelen ís de grootste uitdaging bij het leiden van Quasis. Ik zorg ervoor dat ik voor de uitgeverij maximaal vijf werkdagen heb, en in de weekenden kan schrijven. Maar dat lukt niet altijd. OOTW: In welke richting wil je Quasis graag verder ontwikkelen? Waar zie je Quasis als uitgeverij én jezelf als auteur over pakweg vijf jaar staan? Jasper: We willen dat Quasis niet al te veel groeit; het is fijn om elk boek dat uitkomt mijn volle aandacht te geven, en ik denk dat lezers dat merken bij het lezen van een Quasis-boek. Dus ik wil vooral op deze voet doorgaan: nieuwe romans van mij, Anthonie Holslag en Likaiar, misschien nog meer delen in De Zwijgende Aarde, enzovoort. OOTW: Aan welke projecten schrijf je momenteel? Jasper: Ik schrijf op het moment korte verhalen, die zodra ik er genoeg heb onder de titel Tussenruimte gebundeld zullen worden. Daarnaast ben ik een nieuw project met een aantal andere auteurs gestart, maar daar kan ik nog niet zoveel over zeggen (heheh). OOTW: Heb je nog een droomproject, iets dat je heel graag zou realiseren? Jasper: Weet je, dat was De Zwijgende Aarde! Ik wilde heel graag een gezamenlijke wereld creëren met meerdere auteurs. En het resultaat heeft mijn verwachtingen overtroffen. Quasis Uitgevers: www.quasis.nl Zwartruimte: www.quasis.nl/zwartruimte/
0 Opmerkingen
Je opmerking wordt geplaatst nadat deze is goedgekeurd.
Laat een antwoord achter. |
|