MICHELE BRITTANY (editor) – HORROR IN SPACE

McFarland & Company
2017
Paperback
240 Blz.
9781476664057
www.mcfarlandpub.com
Distributie:
www.eurospangroup.com

​Iedereen kent wel de film Alien uit 1979, die een nieuwe generatie van horror in de ruimte op ons losliet. Dit referentiewerk, dat 15 (bijna academische) kritische essays bundelt over dat sub genre “space horror”, behandelt die materie op zeer interessante wijze. Ik laat u even meegenieten…
Aliens zijn dikwijls de antagonisten die een dodelijke bedreiging vormen voor de protagonist en zijn liefje. Wezens uit de ruimte werden immers de heersende krachten van het kwaad die men moest weerstaan en overwinnen, om de Aarde te redden. Alien was daarbij het criterium van de meest invloedrijke cyclus van space horror, waarin horror en SF samenkwamen. Space horror is eigenlijk horror gesitueerd in de ruimte (de ruimte, een ruimteschip of een ruimtestation). Voorbeelden hiervan zijn Event Horizon (1997), Dracula 3000 (2004), Pandorum (2009), Pitch Black (2000), Apollo 18 (2011), Europa Reports (2013), Moon (2009) en Solaris (1972). Daarnaast heb je invasiefilms zoals Invasion of the Body Snatchers (1956), The Blob (1958) en They Live (1988). Maar ook in de Predator reeks (1987-2010), Doom (2005), The Thing (1982), Sunshine (2007), Planet of the Vampires (1965), Hellraiser: Bloodline (1996), Last Days on Mars (2013), Stranded (2013) en Lily C.A.T. (1987) is horror aanwezig. Daarbij wordt de laatste overlevende omschreven als “final girl”, denk maar aan Ripley in Alien. Aldus wordt de ruimte een broeinest voor angst, spanning en horror. Hierna volgen enkele bedenkingen:

• John Carpenter’s Dark Star (1974) bevatte meer humor dan horror, terwijl The Thing (1982) een “big budget” productie was met verbazingwekkende speciale effecten. Daarentegen is They Live (1988) een pessimistische film, terwijl Ghosts of Mars (2001) Carpenter’s synthese is van zijn liefde voor SF en westerns.
• In The Thing (1982) is een alien in staat om het uiterlijk van levende organismen aan te nemen. De film was gebaseerd op de roman Who Goes There van John W. Campbell (1938).  Hij werd eerder al eens verfilmd als The Thing from Another World (1951), en de dreiging staat symbolisch voor kapitalisme, AIDS en de angst voor het onbekende.
• Space horror werd beïnvloed door H.P. Lovecraft’s The Colour out of Space. De horror hier is metafysisch, en kan niet vernietigd worden. In de ruimte, wanneer een buitenaards ras of een bedorven bemanningslid zichzelf manifesteert door op een ruimteschip rond te spoken, blijven hun beweegredenen cryptisch. En exorcisme kan niet uitgevoerd worden. Tijd, evenals de ruimte, ligt buiten de menselijke controle. De schepen moeten aldus verdwijnen uit het zicht, en dat om omgevormd te worden tot een verloren voorwerp, dat herontdekt wordt door een andere bemanning. De ultieme horror in SF is niet de dood of de vernietiging, maar de ontmenselijking.
• SF films zouden niet over wetenschap gaan, maar over rampen. En in die prenten verschuilen zich de diepste angsten over ons bestaan. Maar die horror komt van ons, niet van buitenaf en niet uit de ruimte. Denk daarbij aan de sonde die terugkeert in Night of the Living Dead (1968), Jason Voorhees in Jason X (2001) en de alien in Starman (1984).
• Event Horizon is een theologisch concept over de hel, waarbij het monster de “gravity drive” is die een zwart gat creëert. Pijn en plezier overlappen mekaar en vermengen zich. In Prometheus (2012) is God niet onze onmiddellijke schepper. En de menselijke geest kan niet rationeel de onmenselijkheid van de kosmos begrijpen. Deze angsten kunnen niet opgelost worden door filosofie.
• Een robot of computer die een storing vertoont blijft vastzitten in de vallei tussen menselijkheid en technologie. Voorbeelden hiervan zijn HAL 9000 in 2001: A Space Odyssey, Ash in Alien en Bishop die dit overstijgt in Aliens.
• In Alien, evenals in Predator worden mensen opgejaagd als een minderwaardig ras. Wanneer de antagonist van bovennatuurlijke oorsprong is, wordt de film geklasseerd als occult. Het conflict tussen Westerse technologie en zwarte magie is een spanning die centraal staat in space horror. Aldus worden de grenzen van de wetenschap blootgelegd. Waar mensen ook mogen heenreizen, zelfs in de ruimte, is het zeker dat de duivel zal volgen.

 
Ik vond het een uitermate interessant en soms verhelderend boek, dat thema’s aanraakt, waar je nog niet aan gedacht had. Uiterst aangeraden aan wie dieper wil delven!
 
Patrick Van de Wiele (4½)